|
عنوان
|
نقش اراده در مسؤولیت کیفری در فقه، حقوق کیفری ایران و فرانسه
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
اراده، مسؤولیت‌کیفری، فقه، حقوق‌کیفری، ایران، فرانسه
|
|
چکیده
|
اراده به‌عنوان مؤلفه مهم عنصر روانی جرم از موضوعات مهم حقوق‌کیفری است که نقش آن در تحقق مسؤولیت‌کیفری دارای ابعاد مختلفی بوده و همواره حل بحث و نظر بوده است. در این مقاله تلاش شده به بررسی نقش اراده در مسؤولیت‌کیفری از منظر فقه و حقوق ایران و فرانسه پرداخته شود. مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه‌ای به بررسی سؤال مورد اشاره پرداخته است. یافته‌ها بر این امر دلالت دارد که هم در فقه و حقوق ایران و هم در حقوق فرانسه، رفتار مادی اگرچه برای تحقق مسؤولیت‌کیفری ضروری است اما کافی نیست و لازم است که این رفتار با اراده آزاد صورت گرفته باشد. ازاین‌رو، اگر مرتکب اراده‌ای در انجام آن رفتار نداشته باشد هیچ نوع مسؤولیت کیفری تحقق نخواهد یافت. درواقع مبنای مسؤولیت کیفری، ارادی بودن رفتار است. اگر فردی آزادانه حق انتخاب رفتار ارتکابی خویش را نداشته باشد بدین معنی که فاقد آزادی اراده باشد یا مجالی برای انتخاب رفتار توسط وی وجود نداشته باشد، نمی‌توان برای وی مسؤولیت‌کیفری قائل شد. در فقه و حقوق ایران فقدان اراده در مواردی چون اجبار، اکراه، خواب و بی‌هوشی رافع مسؤولیت مدنی است. در حقوق فرانسه نیز اجبار به‌نحوی‌که خارج از تحمل باشد و همچنین مستی و هرگونه اختلال روانی که اراده را زایل کند رافع مسؤولیت کفری است. البته هم در حقوق ایران و هم در حقوق فرانسه در مواردی چون مستی، رفع مسؤولیت به‌معنای حذف جبران خسارت نبوده و مرتکب باید خسارت واردشده به زیان‌دیده را جبران نماید.
|
|
پژوهشگران
|
احمد فلاحی (نفر سوم)، سید سجاد کاظمی (نفر دوم)، مهدی یوسفی (نفر اول)
|