مقدمه: در دهه اخیر استفاده از مواد افزودنی طبیعی در تغذیه حیوانات و انسان توصیه شده است. استفاده از عصاره اتانولی گیاهی در آغوز و شیر گوساله ها ی شیرخوار ممکن است باعث کاهش مشکلات دستگاه گوارش شود و موجب بهبود عملکرد شود،که ختمی دارای اثرات آنت ی اکسیدانی، ضد میکروبی در تغذی ه ح یوانات تک معده است. اسهال گوساله ها از بزرگترین مشکلات درگاوداری است، اسهال موجب دفع مواد مغذی توسط حیوان می شود مصونیت منفعل تنها منبع ایمنی زودرس گوساله ها به دلیل ناتوانی جفت گاو در انتقال ایمونوگلوبولین های مادر به جنین است. از جمله اهداف اصلی این طرح بررس ی اثرات اضافه کردن عصاره ختمی به آغوز و شیر در مقایسه با گروه آزمایشی آغوز پاستور و گروه آزمایشی شاهد بر عملکرد و اسکور مدفوع، دمای بدن و وضعیت سلامتی گوساله های شیرخوار در قبل و بعد از شیرگیری بود. 34 تا 47 کیلوگرم ( در چهار گروه آزمایشی شاهد، / مواد و روش ها: در این آزما یش از 40 راس گوساله هلشتاین )وزن بدن 5 آغوز پاستور، ختمی در آغوز و ختمی در شیر به طور تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. گروه شاهد، با آغوز و شیر خام تغذیه شدند. گروه آغوز پاستور با آغوز پاستوریزاس یون در دمای 60 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه طی روز های اول و دوم تولد 2 درصد آغوز مصرفی تغذ یه شدند. گروه ختمی در شیر / تغذیه شدند. گروه ختمی در آغوز در روز اول و دوم تولد، با ختمی 5 بصورت روزانه 20 میلی لیتر عصاره ختمی در شیر به مدت 30 روز تغذیه شدند. گروه های آزمایش ی در قبل از شیرگیری )تا 12 هفتگی( و بعد از شیرگی ری ) از 13 تا 15 هفتگی( و در کل دوره با هم مقایسه شدند. اهداف اصلی این طرح بررسی اثرات اضافه کردن عصاره گل ختمی به آغوز و شیر گوساله ها در مقایسه با گروه آزمایشی آغوز پاستور و گروه آزمایشی شاهد بر عملکرد و وضعیت سلامت ی گوساله های شیرخوار در قبل و بعد از شیرگیری بود. نتایج و بحث: نتایج نشان م ی دهد گروه تغذ یه شده ختمی در شیر و آغوز از گروه های آزمایشی آغوز پاستور و گروه آزمایشی شاهد در آخر دوره پرورش رشد و عملکرد بهتری داشتند. اثر ت یما ر گوساله های تغذیه شده ختمی در آغوز و شیر بر صفات .)P> 0/ عملکردی مانند: وزن بدن، مصرف ماده خشک، افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل غذایی در کل دوره معنی دار بود ) 05 اسکور مدفوع تیمار آزمایشی خت می در آغوز و ختمی در شیر از ت یمار آغ
